یکی از موضوعات مهم در عرصه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، تعالی و انحطاط تمدن هاست که اندیشمندان قرن ها در این باره پژوهش کرده اند و دیدگاه های گوناگونی درباره آن اراده داده اند.وقتی سخن از فرهنگ و تمدن اسلامی و تعالی و افول آن به میان می آید تحلیل علل و عوامل آن اهمیت دوچندانی می یابد.
کتاب حاضر پژوهشی در ارائه دو دیدگاه در این باره است.این کتاب از پنج فصل و یک جمع بندی تشکیل شده است.