معرفی کتاب

کتاب مبانی شناخت از سلسله مباحثات ارائه شده مولف گرانقدرآیت الله محمدی ری شهری در سال های متمادی حضور ایشان در نهادهای مختلف و نیز برنامه های ارائه شده در سیمای جمهوری اسلامی ایران است که به رشته تحریر درآمده است.

آیت الله محمدی ری شهری برای نخستین بار در سال 1353 اصول عقاید اسلامی را بر اساس روشی نو و بر مبنای یافته ‌هایی از قرآن و حدیث در حوزه علمیه قم آغاز و تدریس کردند که تا سال 1357 برای گروه ‌های مختلفی از طلاب جوان نیز ادامه داشت.

ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی موضوعاتی همچون معرفت‌شناسی، خداشناسی، عدل، نبوت عامه و نبوت خاصه رای برای گروهی از فرماندهان ارتش جمهوری اسلامی ایران به صورت جلسات هفتگی تدریس کردند.

نو بودن سبک مباحث و نیز مطالعاتی که نگارنده در زمینه تدریس دوره‌ های جدید داشت موجب شد تا مباحث هر دوره، کامل‌ تر از دوره های قبل باشد. سرانجام در سال 1362، آخرین دوره تحت عنوان “درس‌ هایی از اصول عقاید اسلامی” برای کلاس ‌های غیر حضوری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تدریس شد.

این درس ‌ها – که متن کتاب حاضر برگرفته از آنهاست – سال‌ ها با همین عنوان به صورت برنامه هفتگی، از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده و هم‌زمان نیز در مجله مکتب انقلاب چاپ و منتشر گردید.

آنچه اینک در این کتاب گردآوری شده است، متن منقح و کامل شده درس‌های «معرفت‌شناسی» است که در واقع، مبنای شناخت‌ شناسی از منظر قرآن و حدیث محسوب می ‌شود و چنان‌که گفته شد، در مجله مکتب انقلاب نیز منتشر شده است.

لازم به ذکر است در برخی فصل‌های این کتاب مباحثی مطرح شده است که پیشتر در جایی اشاره یا بحث نشده است. همچنین در ویرایش جدید، اصلاحاتی در متن کتاب و فصل بندی ‌ها و پانوشت‌ ها صورت گرفته است.

با توجه به این رویکرد، پژوهش حاضر در چهار بخش و بیست و دو فصل سامان یافته است که به قرار ذیل می باشد:

بخش اول: درآمدی بر عقیده شناسی

فصل اول: جایگاه عقیده، فصل دوم: تقلید در عقیده، فصل سوم: تحقیق در عقیده، فصل چهارم: پالایش در عقیده، فصل پنجم: نشانه های درستی عقیده، فصل ششم: آزادی عقیده، فصل هفتم: آموزش عقیده

بخش دوم: ابزارهای شناخت

فصل اول: ابزارهای معرفت در انسان، فصل دوم: ابزارهای معرفت از نگاه قرآن، فصل سوم: قلمرو ابزار شناخت، فصل چهارم: شناخت های فطری، فصل پنجم: نقد نظریه مادی گرایان

بخش سوم: موانع شناخت

فصل اول: موانع حسی، فصل دوم: موانع عقلی و قلبی، فصل سوم: زدودن موانع شناخت، فصل چهارم: موانع زوال ناپذیر، فصل پنجم: موانع معرفت از نگاه قرآن، فصل ششم: خاستگاه موانع معرفت، فصل هفتم: بیماری های نیروی ادراک، فصل هشتم: درمان بیماری نیروی ادراک

بخش چهارم: شرط های شناخت

فصل اول: شرط های معرفت آموزی، فصل دوم: راه های کسب شرط های معرفت