معرفی کتاب

مدرسه کلامی قم از نخستین مدارس فکری امامیه است که پس از کوفه به تدوین ، پالایش و نظام سازی در حوزه معارف کلامی دست یازید و میراث گرانسنگ به یادگار گذاشت. گرچه رویکرد عمومی در قم، رویکرد حدیثی بود و مشایخ این مدرسه از ورود به عرصه نظریه پردازی و تبیین های خارج از چارچوب نص پرهیز میکردند، اما در نظر ایشان همواره معرفت دینی در قالب یک نظام معرفتی منسجم تلقی میشد و از همنی رو اندیشمندان این مدرسه فکری، برای روشن کردن مفاهیم و نشان دادن نظام معرفتی درون متن مقدس به تبیین پرداخته، در رویارویی با اندیشه های مخالف پا به عرصه ی نقادی و ردیه نویسی نیز گذاشتند. بدین ترتیب مدرسه قم برگی مهم در تاریخ کلام امامیه را رقم زد.، با این همه در گذر تاریخ و در فرایندتطور کلام امامیه، با جایگزین شدن شیوه های جدید کلامی،جایگاه کلامی قم و نقش نام اوران این مدرسه فکری در کلام امامیه به فراموشی سپرده شد.

جستار هایی در مدرسه کلامی قم مجموعه تلاش های پراکندهای است که در راستای معرفی زوایای مختلف مدرسه کلامی قم در سه فصل کلی تنظیم شده و هر یک گوشه ای زوایای مختلف مدرسه قم را معرفی می کند.

این مجموعه حاضر که با نام «جستارهایی در مدرسۀ کلامی قم» منتشر شده است، منتخبی از مقاله ها و پژوهش های پژوهشگران پژوهشکده کلام اهل بیت علیهم السلام و نیز چند مقاله از محققان دیگر مراکز علمی است که هر یک به بُعدی از ابعاد و مسائل مرتبط با مدرسۀ قم پرداخته است.
لازم به ذکر است پاره ای از این مقاله ها پیش تر در نشریه های مختلف به چاپ رسیده اند و اینک در این مجموعه بازنشر می شوند و پاره ای دیگر از این پژوهش ها برای نخستین بار در این مجموعه انتشار می یابند.
این مجموعه در سه بخش اصلی گزینش و تنظیم شده است؛ بخش نخست با نام «شکل گیری مدرسۀ قم» با سه مقاله، در پی معرفی مدرسۀ قم و تبیین ریشه های شکل گیری این مدرسه است.
در بخش دوم نیز با نام اندیشه ها و آثار، با هفت مقاله، پژوهش هایی در اندیشه های کلامی اصحاب قم و ویژگی های میراث این مدرسه ارائه گردیده است. در این مقالات بیشتر تلاش شده است تا با نگاهی در آثار و شخصیت های محوری، به مؤلفه های فکری و کلامی مشایخ قم توجه شود
بخش سوم که به شخصیت ها اختصاص دارد، به اختصار به معرفی چند تن از شخصیت های برجستۀ این مدرسه پرداخته شده است.