هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
اگرچه سرطان یک بیماری چند عاملی است که مجموعه‌ای از علل و عوامل خطرساز در بروز آن نقش دارند و به عبارت دیگر نمی توان این بیماری را فقط ناشی از یک دلیل مشخص دانست اما کسی در این نکته تردید ندارد که تغذیه ناسالم می تواند زمینه ساز ابتلا به این بیماری باشد.
همانگونه همه اطلاع داریم میدانید مواد غذایی سوخاری شده برای سلامتی خوب نیست و عارضه های زیادی دارد البته فقط مواد سوخاری نیست و اصولا تغذیه نادرست باعث بروز بیماری می شود که مواد غذایی سوخاری هم شامل آنهاست.
رواج انواع و اقسام غذاهای حاضر و آماده موسوم به فست فود، یکی از مصادیق بارز تغذیه ناسالم است و در این میان، یکی از بدترین انواع آن، غذاهای سوخاری هستند.
مادربزرگ پیری داشتم که همیشه می گفت: «قدیم ها قابله غذایمان را روی چراغ خوراک پزی می گذاشتیم و می رفتیم دنبال کارمان. یکی دو باری هم به آن« سرمی زدیم و نمک و چاشنی‌اش را اضافه می کردیم. خودش آرام آرام می پخت. کی ما این همه غذای سرخ شده می خوردیم؟»
علت مرگ او هم کهولت سن بود و هیچ مشکل گوارشی نداشت.
با دکتر غلامرضا جاهد، متخصص بهداشت مواد غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره معایب و عواقب این روش پخت و تغذیه گفتگو کرده ایم.
– یکی از معایب سوخاری کردن استفاده از روغن زیاد برای طبخ است؛ بنابراین مصرف این قبیل غذاها به همین دلیل و بدون در نظر گرفتن سایر معایب باعث چاقی می شود اما مشکل مهمتر این است که در اثر حرارت زیادی که به روغن و مواد غذایی غوطه ور در آن داده می شود، ترکیب های ناسالمی به وجود می آید که پس از ورود به دستگاه گوارش به راحتی جذب بدن می شوند و عامل بیماریهای زیادی از جمله سرطان می‌شوند.
یکی از این ترکیب های ناسالم، آکریلامید است. آکریلامید یک ماده سرطان زاست که هنگام سوختن، برشته شدن زیاد یا پختن با حرارت بالای مواد قندی و کربوهیدراتی مثل غلات، سیب زمینی، نان و … ایجاد می شود. نان یکی از مواد کربوهیدراته ای است که حرارت زیاد دادن زیاد آن باعث سوختگی قسمت هایی از آن می شود و این ماده خطرناک و سرطان زا (آکریلامید) را ایجاد می کند.
بنابراین به هیچ وجه نباید قسمت های سوخته یا بسیار قهوه ای نان ها و از جمله ته دیگ را مصرف کرد.
رابطه آکریلامید و سرطان: آکریلامید باعث جهش ژنی در DNA، بروز این بیماری، تضعیف سیستم ایمنی و عصبی بدن، ایجاد زمینه برای بروز انواع عفونت ها، تغییر در رفتار، اختلال در هوشیاری، ضعف و بی حالی، تحریک پذیری، بروز بیماری های مزمن قلبی – عروقی و دیابت، تحریک و تغییر رنگ پوست به سمت قرمز شدن، افزایش چین و چروک پوست، قرمز شدن چشم ها و … شود. این ماده می تواند روی باروری تاثیر بگذارد و باعث تغییر در رفتارهای جنسی، ناباروری و حتی سقط شود. این ترکیب به نحوی با عنوان ایجاد کننده پیری نیز مطرح است و عمر انسان را کوتاه می کند.
در اثر برشته شدن مواد غذایی گوشتی چه ترکیب های خطرناکی که زمینه ساز ابتلا به سرطان است، ایجاد می شود؟
– در درجه حرارت های بیش از 200 درجه سانتیگراد، به دلیل شکسته شدن یا تجزیه ساختار پروتئینی مواد غذایی پروتئین دار و غذاهایی که حاوی اسیدهای آمینه تریپتوفان، فنیل آلانین، لیزین و اسید گلوتامیک خیلی بالایی هستند، مثل گوشت قرمز و گوشت مرغ، تک آمین های حلقوی ایجاد می شود که اثر سویی بر سلامت انسان دارد و حتی می تواند باعث جهش ژنی در سلول شود.
– بله، برشته یا بریان کردن ماهی، بخصوص ماهی هایی که پروتئین بالایی دارند مانند ساردین هم می تواند در حرارت بسیار بالا باعث شکسته شدن اسیدهای آمینه و ایجاد ترکیب های مضر شود. از این رو در کشورهایی مثل ژاپن به علت مصرف زیاد ماهی سوخاری یا برشته شده، میزان بروز سرطان معده بالاست.
– چرا، استفاده از فیبرها باعث کاهش حذف ترکیب های سرطان زای موجود در غذاها می شود، بنابراین مصرف میوه و سبزی و ادویه ها می تواند در کاهش میزان اثر این ترکیب ها بر بدن تاثیر زیادی داشته باشد؛ مثل استفاده از آب هویج، آبلیمو، آب گریپ فروت، آب پرتقال. به طور کلی میوه هایی با ویتامین C بیشتر، بیشترین اثر ضدسرطانی را دارند.
با پخته شدن سبزی ها هم مواد مغذی موجود در آنها کاهش می یابد اما آب پز کردن یا بخارپز کردن اثر کمتری در کاهش مواد مفید و ویتامین های آنها دارد اما همین سبزی ها وقتی سوخاری می شوند، ترکیب های مضری در آنها به وجود می آید.
متأسفانه با افزایش و استقبال مردم از غذاهای سرطان زا و آماده و فرآوری شده همانند فست فود ها رژیم غذایی به سمتی رفته است که سلامتی میلیون ها انسان را تهدید می کند. اما خوشبختانه عادات غذایی به راحتی قابل تغییر بوده و می توان با مصرف غذاهای مفید جلوی بروز بسیاری از بیماری ها نظیر سرطان را گرفت.
محققان با بررسی میزان مصرف غذاهای افراد 20 سال به بالا، به صورت تخمینی دریافتند که تشخیص این بیماری در هر سال مربوط به رژیم های غذایی مربوط می شد که در آن مواد غذایی مثل غلات کامل، محصولات لبنی، میوه ها، سبزیجات کمتر و گوشت های فرآوری شده و قرمز و نوشیدنی های حاوی شکر بیشتری مصرف می شد. اعداد و ارقام به دست آمده نشان می داد که حدود 84% درصد بیماری ها و انواع سرطان در سال های اخیر در نتیجه مصرف ناکافی غلات کامل، محصولات لنبی یا خوردن بیش از حد غذاهای آماده یا نوشیدنی های حاوی شکر که به غذاهایی که عامل این بیماری هستند معروفند، به وجود آمده است.
در این مورد مطالعاتی در رابطه با ارتباط تغذیه و سرطان با توجه به داده ها و اطلاعات زیادی که در دسترس محققان قرار گرفت، نتایج بسیار خوبی نیز به دست آمد. به عنوان مثال در سال های اخیر با توجه به آمارها، تعداد افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ افزایش پیدا کرده و می توان ارتباط مستقیم بین مصرف زیاد شکر، افزایش مصرف غذاهای فرآوری شده و کاهش میزان مصرف مبتلایان را به وضوح نشان داد. زمانی که شما مقدار زیادی شکر مصرف می کنید، تولید انسولین در بدنتان تا حد زیادی افزایش همین هورمون مفید می تواند برایتان خطر آفرین و سرطان زا باشد.
در مطالعاتی که در گذشته صورت گرفته، همیشه تأثیر چندین عامل به صورت ترکیبی بروز سرطان را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال تأثیر سیگار کشیدن، چاقی و ورزش نکردن بر بروز و شیوع سرطان کمک می‌کند. اما در این مورد مطالعاتی، تمام تمرکز محققان تنها بر روی رژیم غذایی افراد بوده، در نتیجه اطلاعات به دست آمده کاملاً علمی و مستند است. این تحقیق نشان می داد که تنها با داشتن تغذیه نادرست و رژیم غذایی اشتباه احتمال بروز سرطان افزایش پیدا می کند.
محققان دریافتند که احتمال بروز سرطان برای گروه های مختلف متفاوت است. حتی ممکن است بعضی با توجه به جنسیت، سن و قومیت درصد متفاوتی از این بیماری را داشته باشند. طبق تحقیقات صورت گرفته بر روی رابطه تأثیر تغذیه بر روی احتمال بروز این بیماری، مردان، افراد میان سال و اقلیت های قومی و نژادی نسبت به دیگر افراد بیشتر در معرض خطر هستند.
علاوه بر سرطان روده بزرگ که پیش از این به آن اشاره کردیم. به چند نوع سرطان دیگر که ارتباط مستقیمی با رژیم غذایی غلط دارند اشاره می‌کنیم:
برطبق نتایجی که از مطالعات دانشمندان به دست آمد. افرادی که از غذاهای زیر استفاده نمی کردند بیش از دیگران دچار بیماری سرطان شده بودند:
براساس آمار و ارقام به دست آمده، در سال هایی که این بیماری رشد کرده است، افراد بیشتری مبتلا به این بیماری شده بودند. میزان مصرف غذاهای حاوی غلات کامل، کمتر از میزان مصرف توصیه شده برای مصرف روزانه بوده است. این نشانگر اهمیت غلات کامل حفظ سلامتی و جلوگیری از ابتلا به سرطان می باشد. اشتباهات تغذیه ای و مصرف غذاهای سرطان زا به ترتیب از اولویت بیشتر به کمتر که ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند:
بر طبق آمار های به دست آمده میزان مصرف لبنیات در ایران کمتر از نصف میزان توصیه شده توسط سازمان جهانی غذا و دارو است. همین می تواند یکی از علل افزایش آمار مبتلایان به سرطان در بعضی از سال ها باشد.
افزایش این بیماری در علاقمندان به مصرف گوشت های فرآوری شده نیز، زنگ هشداری برای این مصرف کنندگان می باشد.
بسیاری از مردم از فواید مصرف غذاهای غلات کامل همانند: جو دوسر، برنج قهوه ای و نان حاوی آرد گندم غافل بوده و گرایش مردم بیشتر به سمت غذاهای فرآوری شده و گوشت قرمز است که می تواند خطرات جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.
به عنوان مثال مدارس و کافی شاپ ها تحت نظارت جدی قرار گرفته تا ذائقه نوجوانان و جوانان از همان ابتدا به سمت رژیم های غذایی نادرست و مضر کشیده نشده و زمینه ساز افزایش آمار بروز سرطان در سال های آتی نگردد. نتیجه این تحقیق، پیام واضح و روشنی به همراه دارد. آن هم اینکه صرفاً با داشتن زندگی فعال، سیگار نکشیدن و عدم استفاده از مشروبات الکلی نمی توان از بروز بیماری هایی مثل سرطان جلوگیری کرد. باید رژیم غذایی سالم را در رأس تمامی این مراقبت ها قرار داد.
برای بهبود رژیم غذایی و کاهش احتمال ابتلا به سرطان هر زن و مرد فعال و ورزش کاری باید به صورت روزانه مواد غذایی زیر را در رژیم خود بگنجانند:
با قرار دادن بعضی از غذاها و نوشیدنی ها در رژیم غذایی روزانه خود احتمال بروز انواع سرطان به خصوص سرطان روده بزرگ را افزایش خواهید داد. در زیر به بعضی از این موارد اشاره خواهیم کرد:
سرطان یکی از بیماری هایی است که انسان با شنیدن نامش وحشت می کند. اما این بیماری که روزگاری یک بیماری صعب العلاج شناخته می شد اکنون به یک بیماری رایج تبدیل شده که سبک زندگی مدرن نقش زیادی در بروز آن داشته است. برخی از انواع سرطان ها قابل پیشگیری نیستند. ممکن است ژن های شما در ابتلا به سرطان موثر واقع شوند و در برخی موارد دیگر نیز فاکتورهای محیطی که می توانیم روی آن ها کنترل داشته باشیم، مانند آلودگی هوا، تشعشعات هسته ای یا مواد شیمیایی محیط کار در بروز این بیماری نقش دارند
بزرگ ترین عامل ابتلا به بیماری سرطان، استعمال دخانیات است. با این وجود، یکی از ساده ترین و سریع ترین روش های برای کاهش خطر ابتلا به سرطان، کاهش مصرف غذاهای خاصی است که مشخص شده ارتباط مستقیمی با ابتلا به این بیماری دارند. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۷ مورد از غذاهایی که خطر ابتلا به سرطان را در شما افزایش می دهند آشنا کنیم.
محققان فرانسوی که اخیراً بر روی نقش غذاهای فرآوری شده در ابتلا به سرطان متمرکز شده بودند به نتایج شگفت انگیزی دست یافته اند: افرادی که غذاهای فرآوری شده بیشتری می خورند؛ اقلام غذایی مانند چیپس، شکلات، نوشابه، غذاهای فریز شده و سوپ های آماده، بیشتر از کسانی که در خانه و با استفاده از مواد طبیعی خام غذا تهیه می کردند به سرطان مبتلا می شوند.
خوردن مقادیر زیاد گوشت که نمک زده شده، خشک شده و یا دودی شده است می تواند باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان معده و روده شود. بخش اعظم این خطر به این موضوع برمی گردد که این غذاها حاوی مقادیر بالایی نیترات هستند.
فتالات ها (Phthalates) ترکیبات شیمیایی هستند که باعث انعطاف پذیری و دوام بالای پلاستیک ها می شوند، اما برخی از آن ها باعث ایجاد مشکلاتی برای هورمون های درون ریز بدن شده و با تغییر عملکرد این هورمون ها امکان ابتلا به سرطان را افزایش می دهند. استفاده از ظروف شیشه ای و استیل در آشپزخانه به جای ظروف پلاستیکی که در طول زمان ترکیبات شیمیایی خود را به درون غذاها منتقل می کنند، آسان ترین راه برای کاهش خطر ابتلا به سرطان از این راه است.
خوردن اقلام خوراکی و نوشیدنی شیرین در مقادیر فراوان نه تنها خطر ابتلا به دیابت را در شما افزایش می دهد بلکه نحوه کار سلول های مستقر در روده ها را نیز تغییر داده و شرایط را برای ابتلا به سرطان مهیا می سازد. البته خطر خوردن بیش از حد مواد قندی با ابتلا به سرطان پایان نمی یابد زیرا مطالعات جدید نشان داده که مواد قندی می توانند رشد تومورهای سرطانی را نیز به مقدار قابل توجهی افزایش دهند.
بیشتر بخوانید: با شایع ترین انواع سرطان در میان مردان آشنا شوید
وقتی که گوشت هایی مانند گوشت مرغ، گوساله و ماهی در دماهای بالا پخته یا کباب می شوند، ترکیباتی به نام آمینه های هتروسیکلیک و هیدروکربن های بودار پلی سیکلیک در آن ها شکل می گیرد. این ترکیبات می توانند تغییر در ساختار دی ان ای را موجب شده و خطر ابتلا به سرطان را در شما افزایش دهند. برخی مطالعات نشان می دهد که خواباندن گوشت در محلول ها و ترکیبات خاص قبل از کباب کردن می تواند این خطر را کاهش دهد. مطالعات محققان دانشگاه ایالتی کانزاس نشان داده که خواباندن گوشت در ادویه هایی مانند رزماری، آویشن ، پونه و مریم گلی می تواند مقدار ترکیبات مضر فوق در گوشت را به میزان ۸۷ درصد کاهش دهد.
هر چه در مصرف مشروبات الکلی بیشتر زیاده روی کنید احتمال ابتلای شما به سرطان بیشتر خواهد بود. یک مطالعه جدید بر روی مصرف کنندگان مشروبات الکلی در ۱۹۵ کشور و منطقه در جهان نشان داده که از هر ۴ مورد مرگ و میز ناشی از سرطان، یک مورد آن مربوط به زیاده روی در مصرف مشروبات الکلی بوده است.
علاوه بر کمک به شما برای سیر شدن و تامین ترکیبات مغذی مورد نیاز بدن، غذاهای فیبردار مانند غلات، حبوبات و بقولات، می توانند خطر ابتلا به سرطان کولون را کاهش داده و به سیستم گوارشی شما نیز کمک نمایند. سبزیجات و میوه های رنگدار مانند کرفس، کلم، هویج و گوجه فرنگی حاوی ترکیبات شیمیایی مفید گیاهی هستند که باعث ایجاد رنگ روشن، بو و مزه این اقلام می شوند.
محققان دریافته اند که نوشیدن قهوه خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان مانند سرطان رحم، پروستات، کبد، دهان، حلق و سینه را کاهش می دهد. اگر بیشتر به چای علاقه دارید نیز باید بدانید که تحقیقات گسترده نشان می دهند که انواع سبز چای که دارای مقادیر زیادی ترکیبات شیمیایی گیاهی به نام پلی فنول هستند می توانند مانع از تقسیم شدن و رشد سلول های سرطانی شده و همزمان سرعت شکل گیری رگ های خونی اطراف تومورها را کاهش می دهند.
4 دیدگاه