هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
هزاران کتاب، هشت سال دفاع مقدس را به زبانهای گوناگون بازتاب دادهاند، اما ابتکار و نوآوری، سوژههای ناب و مضامین تازه موجب شده، تعدادی از آنها در ویترین نگاه مخاطب، جایگاه بهتری داشته باشند..
کتاب، شاید جزو نخستین ابزاری بود که پس از پایان دفاع مقدس به سرعت بال و پر گرفت. هرچند در سالهای ابتدایی کمرنگتر بود، اما به سرعت توانست شکل و ارزش مقاومت را به مخاطب در قالب مکتوب برساند.
روزهای رزم، کمتر کسی فکر میکرد که ادبیاتی با عنوان «دفاع مقدس» به شکل کنونی به ثمر برسد و بتواند حتی به دیگر زبانها هم، فرهنگ ایثار را منتقل کند. هرچند پرفراز و نشیب، اما در عرصه دفاع مقدس کتابهای خوبی طی این چهار دهه منتشر شده که برخی از آنها بسیار پرمخاطب هم بوده است.
در این گزارش تلاش داریم از میان ۱۵ هزار و ۲۰۵ کتابی که با موضوع دفاع مقدس از سال ۶۸ تاکنون منتشر شده 28 کتاب شاخص را استخراج و به مخاطب عرضه کنیم. آنچه در ادامه میخوانید 28 روایت از 28 کتاب شاخصی است که ترجمههای متعدد از آن صورت گرفته و چاپهای متعدد داشته و حتی در آن سوی مرزها مورد اقبال بودهاند.
البته اذعان داریم که این گزارش، میتوانست کاملتر از این هم باشد، اما برای پرهیز از طولانی شدن متن، به همین تعداد کتاب اکتفا کردیم.
کتاب حاضر از جمله کتابهایی است که میتواند اطلاعات خوب و مستندی را درباره شهید حاج قاسم سلیمانی به مخاطب ارائه بدهد خصوصاً اینکه نویسنده کتاب حجت الاسلام علی شیرازی (نماینده ولی فقیه در نیروی قدس سپاه) از زمان دوران دفاع مقدس همرزم و دوست نزدیک و صمیمی حاج قاسم بودند و ارتباط صمیمی خانوادگی داشتند و وی بر مبنای سخنان شهید و خاطرات دیگران، یک کتاب جامع و خلاصه و مستند از خصوصیات مکتب و تفکرات شهید سلیمانی نوشته است.
ترجمه کتاب «شاخصهای مکتب شهید سلیمانی» به 15 زبان دنیا:
این کتاب تاکنون به زبانهای مختلف از جمله آذری لاتین در کشور آذربایجان و همچنین در کشورهای روسیه، ترکیه، گرجستان، پاکستان، عراق و سوریه ترجمه و چاپ شده و در افغانستان نیز در حال ترجمه و ویرایش نهایی است که امید است به زودی چاپ شود.
همچنین به زبان فرانسه ترجمه شده که در حال ویرایش است و در روزهای آتی انشاالله شاهد چاپ کتاب به زبان فرانسوی هم خواهیم بود و اقدام مهم دیگر در راستای ترویج کتاب تبدیل آن به فایل pdf و ارسال آن به کشورهای چاد، سنگال و نیجریه است. درواقع این کتاب به زبانهای مختلف در 15 کشور ترجمه و توزیع شده است.
نخستین کتابی که در این گزارش به آن پرداخته میشود، روایتی از خاطرات سیدهزهرا حسینی به قلم اعظم حسینی در کتابی با عنوان «دا» است. این اثر در سال ۸۸ پرمخاطبترین کتاب شد. واژه «دا» در زبان لری، لکی و کردی به معنی «مادر»است و حسینی که خود یکی از کردهای پهنه زرین آباد استان ایلام است، با انتخاب این عنوان سعی کرده به موضوع مقاومت مادران ایرانی در طول جنگ ایران و عراق در دوران دفاع مقدس بپردازد.
کتاب به زبانهای انگلیسی، عربی، اردو، ترکی استانبولی، اسپانیولی ترجمه و در آمریکا، لبنان، پاکستان، اسپانیا و آمریکای لاتین منتشر شده است.
«پال اسپراکمن» مترجم کتاب به زبان انگلیسی معتقد است: با خواندن این کتاب به تفاوتهای جنگ ایران و عراق در زمان دفاع مقدس با دیگر جنگها پی بردم. جنگ ایران، جنگ متعارف همراه با خشونت و تجاوز نیست بلکه این جنگ همانطور که ایرانیان میگویند دفاع مقدس و سرشار از معنویت و ارزش است.
در حال حاضر چاپ ۱۵۸ این کتاب در بازار موجود است. «دا» جوایز متعددی را از آن خود کرده است. این کتاب در دومین جایزه ادبی جلال آلاحمد برگزیده و شایسته تقدیر شناخته شد و در سیزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به عنوان اثر برگزیده در بخش خاطرات دیگرنوشت انتخاب شد.
کتاب «پایی که جا ماند» نوشته آزاده جانباز سیدناصر حسینیپور است. راوی، کتاب را به یک گروهبان بعثی به نام ولید فرحان (سرنگهبان اردوگاه ۱۶ تکریت، که در زمان اسارت او را به فجیعترین شکل ممکن مورد شکنجه و آزار اذیت قرار داده) تقدیم کرده است. این کتاب دارای ۱۵ فصل است و پایان کتاب به اسناد و عکسها و فهرست اعلام اختصاص دارد.
این کتاب یک اثر بازداشتگاهی و یا همان ادبیات بدون مرز است که تاکنون به ۶ زبان زنده (انگلیسی، عربی عراقی و لبنانی، اسپانیولی، اردو، استانبولی و فرانسوی) ترجمه شده است.
ناشر این کتاب هم سوره مهر است.سید ناصر در دوران دفاع مقدس و در سن ۱۴ سالگی به جبهه میرود و ۱۶ سالگی، در حالی که دیدهبان جزیره مجنون و نیروی گشتی و شناسایی واحد اطلاعات و عملیات تیپ ۴۸ فتح از استان کهگیلویه و بویراحمد بود، در جزیره مجنون به اسارت عراقیها درمیآید…
نکته جالب درباره این کتاب اینکه بعد از ۶ ماه به چاپ بیست و یکم رسید. در سال ۱۳۹۱ این کتاب به عنوان کتاب سال دفاع مقدس انتخاب شد. چاپ ۷۰ این اثر در بازار موجود است.
کتاب «نورالدین پسر ایران» روایتی از عملیات بدر، عملیات والفجر هشت و عملیات کربلای ۴ در دوران دفاع مقدس است.
کتاب «نورالدین پسر ایران» که انتشارات سوره مهر آن را در آذرماه ۱۳۹۰ منتشر کرده، ششصدمین کتاب دفتر ادبیات و هنر حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در ۲۳ سال فعالیت این دفتر بود که شامل خاطرات سیدنورالدین عافی بود.
نویسنده برای فراهم آوردن این کتاب ۷۰۰ صفحهای شخصاً نیز چندین مصاحبه تکمیلی از صاحب خاطرات و همرزمان او در دوران دفاع مقدس گرفت.
کتاب «نورالدین پسر ایران» طی مراسم اختتامیه پنجمین جایزه ادبی جلال آل احمد، گرانترین جایزه ادبی ایران، که با بررسی بیش از چهار هزار و ۵۰۰ اثر همراه بود، در گروه مستندنگاری و بخش خاطرهنگاری موفق به کسب عنوان برترین کتاب شد.
ترجمه انگلیسی، عربی و ترکی آذری و ترکی استانبولی این کتاب در بازار وجود دارد. در حال حاضر چاپ ۶۸ کتاب عرضه میشود.
کتاب «سفر به گرای ۲۷۰ درجه»، رمان احمد دهقان با موضوع جنگ ایران و عراقی یا همان دفاع مقدس است. سال ۱۳۷۵ منتشر شد و توانست جایزه بیست سال داستان نویسی، جایزه چهارمین دوره انتخاب کتاب سال دفاع مقدس و جایزه بیست سال ادبیات پایداری را به خود اختصاص دهد.
این کتاب توسط پال اسپراکمن نایب رئیس مرکز مطالعات دانشگاهی خاورمیانه در دانشگاه راتگرز آمریکا به انگلیسی ترجمه شده و نخستین رمان ایرانی با موضوع جنگ در دوران دفاع مقدس است که در آمریکا منتشر میشود.
داستان کتاب، از زبان ناصر بیان میشود. ناصر رزمنده جوان دوران دفاع مقدس است که بارها سابقه شرکت در جبهه داشته. در بین امتحانات، مشق و درس را رها و به همراه دوستش علی راهی منطقه جنگی جنوب در زمان دفاع مقدس میشود. در آنجا ضمن دیدار مجدد با دوستان سابقش، از قریبالوقوع بودن عملیاتی مهم (کربلای ۵) دفاع مقدس اطلاع مییابد.
این کتاب از سوی انتشارات شمع و مه به صربی، اسپانیایی و لهستانی ترجمه شده است. انگلیسی، روسی و ایتالیایی دیگر ترجمههای موجود از این کتاب است.
«کتاب عقابهای تپه ۶۰»، نوشته محمدرضا بایرامی داستانی است تلفیق یافته از حداقل دوگونه داستان نویسی. داستان نویسی معتقد به بازگویی ایثارگرانه از دوران دفاع مقدس و در عین حال صاحب تفکری که هرگز رشادت شکل گرفته در جنگ را عاملی برای تأیید آن نمیداند.
داستان این رمان با محوریت تپهای شکل میگیرد که کمی جلوتر از خط مقدم نبرد، واقع شده و در تسخیر عراقیهاست. از سویی قهرمان و راوی داستان، احمد که رزمنده نوجوان و ایرانی است در سودای نبرد و مواجهه با این مانع نظامی است و از سوی دیگر عقابهای ساکن تپه که یکی از نمادهای برجسته ادبیات داستانی دفاع مقدس به شمار میروند و آمد و شد روزانه آنها به لانهها و نیز بر فراز سنگرهای نیروهای ایرانی ذهن او را به خود جلب کرده است.
داستان در چنین فضایی شرح مواجهه این نوجوان با جنگ و نبرد(دفاع مقدس) اوست. سریال انیمیشن «عقابهای تپه ۶۰» در ۲۷ قسمت بر اساس این رمان ساخته و بارها از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده است.
این کتاب را در سالهای گذشته، سوره مهر منتشر کرده بود، اما با انتقال حق نشر آن، انتشارات کتاب نیستان چاپهای بعدی اثر را منتشر کرده و به انگلیسی هم برگردان شده است. چاپ ۷ این کتاب در بازار وجود دارد.
رمان «فرنگیس» روایت دلیریهای خانم فرنگیس حیدرپور، شیرزن خطه گیلانغرب، به قلم خانم مهناز فتاحی از روایتهای خواندنی مقاومت زنان ایرانی در برابر مهاجمان بعثی، در دوران دفاع مقدس است.
در مراسم هفتمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت تقریظ حضرت آیتالله خامنهای بر کتاب «فرنگیس» منتشر شد. پس از این مراسم نیز خانمها فرنگیس حیدرپور راوی کتاب و مهناز فتاحی، نویسنده کتاب، با رهبر انقلاب اسلامی دیدار و گفتوگو کردند. حضرت آیتالله خامنهای در این دیدار از خانم حیدرپور به خاطر بیان خاطراتشان و از نویسنده کتاب بهخاطر تقریر این کتاب تشکر کردند.
این کتاب در سال ۹۴ توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد. همچنین در سال ۹۵ بخشهایی از کتاب که مربوط به دوران کودکی «فرنگیس» بود به صورت جداگانه در یک کتاب مختصر با عنوان «بچههای آوهزین» توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد.
کتاب «فرنگیس» اثر برگزیده جایزه کتاب سال دفاع مقدس در کشورمان به زبان روسی، اردو و انگلیسی ترجمه شده است. چاپ بیستم کتاب در بازار موجود است.
رمان «دختر شینا» خاطرات قدمخیر محمدی کنعان است که موضوع آن، جنگ ایران و عراق در دوران دفاع مقدس است. این کتاب توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده؛ اثری که بهناز ضرابیزاده آن را گردآوری کرده است. چاپ ۱۰۷ دختر شینا در بازار موجود است.
دختر شینا کتابی نسبتاً مفصل از زبان همسر یکی از کشتهشدگان جنگ ایران و عراق در دوران دفاع مقدس است. این کتاب جزو نخستین آثار منتشر شده در حوزه خاطرات زنان از آن جنگ است.دختر شینا از ۱۹ فصل تشکیل شده است.
قدمخیر محمدی کنعان، راوی کتاب در ۱۷ اردیبهشت سال ۱۳۴۱ در روستای قایش رزن همدان متولد شد. در سال ۱۳۵۶ و در ۱۴ سالگی با ستار (صمد) ابراهیمیهژیر ازدواج میکند و صاحب پنج فرزند میشود. در ۲۴ سالگی شوهرش را در زمان دفاع مقدس از دست میدهد و مسئولیت بزرگ کردن کودکانش را به تنهایی به عهده میگیرد.
دختر شینا به زبانهای ترکی استانبولی، انگلیسی و عربی نیز ترجمه شده است.
این کتاب در شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به عنوان اثر برگزیده در بخش خاطره شفاهی انتخاب شد و در فهرست ۱۰۵ کتاب انتخابی مجمع ناشران دفاع مقدس برای عرضه در نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت سال 2015 میلادی قرار داشت.
کتاب «گلستان یازدهم» خاطرات زهرا پناهیروا، همسر شهید علی چیتسازیان است، که میتوان آن را نمونهای خوب و بالغ از این نوع روایات دانست. این کتاب با زبانی صادقانه به شرح زندگی یکسال و هشتماهه مشترک شهید چیتسازیان و همسرشان پرداخته است.
فرماندهای که در دوران دفاع مقدس به دلیل مهارتهای رزمی و شجاعتش به عقرب زرد معروف بود، در خانه با مادر و همسرش به اندازهای با مهر و محبت رفتار میکند که گویی این قلب رئوف هیچگاه سابقه حضور در حرب و قتال را نداشته است. گلستان یازدهم به زیباترین شکل توانسته است قسمت مهمی از نیمه پنهان زندگی شهید چیتسازیان را به مخاطبان معرفی کند.
نقطه اوج کتاب جایی است که پیکر شهید برای مصون ماندن از گزند منافقین، تا قبل از خاکسپاری در بیرون از شهر نگهداری میشود و خانواده چیتسازیان برای نخستین بار به دیدن پیکر شهید میروند…
کتاب با مقدمه زیبایی از سوی نویسنده آغاز میشود، جایی که بهناز ضرابیزاده میفهمد، منزل خانواده چیتسازیان درست در مقابل خانهاش قرار داشته و او سالها از آن بیخبر بوده است.
کتاب «گلستان یازدهم» به زبانهای اردو، روسی، آذری و عربی ترجمه شده است. چاپ سی و یکم کتاب در بازار موجود است.
کتاب «خاکهای نرم کوشک» از سوی انتشارات ملک اعظم، روانه بازار کتاب شده و اکنون چاپ ۲۲۵ آن در بازار موجود است.
این کتاب، خاطرات اوستا عبدالحسین برونسی به نقل از خانواده و همرزمان شهید دوران دفاع مقدس را شامل میشود. این کتاب شرح حال انسانی وارسته است که قبل از انقلاب در روستای گلبوی کدکن از توابع تربت حیدریه به کار سخت و طاقتفرسای بنایی مشغول بود و در کنار آن، به خواندن دروس حوزوی نیز روی آورده بود.
«خاکهای نرم کوشک» نوشته سعید عاکف، در حوزه جنگ ایران و عراق در دوران دفاع مقدس است، که زندگینامه و خاطرات عبدالحسین برونسی، فرمانده تیپ ۱۸ جواد الائمه را روایت میکند.
این اثر به زبانهای انگلیسی، عربی و اردو ترجمه شده است.ترجمه انگلیسی کتاب خاکهای نرم کوشک به سرپرستی محمد برومندی منتشر شده است.
ترجمه اردوی کتاب را خان محمد صادق جونپوری، دانشجوی دکتری زبان فارسی دانشگاه دهلی هند انجام داده و عنوان اردوی آن بابا خداحافظ است و در شمارگان یک هزار نسخه و به صورت مصور چاپ و منتشر شده است.
کتاب «آب هرگز نمیمیرد» روایت جانبازی است که از ابتدای دوران دفاع مقدس حضور فعالانهای داشت. وی از ابتدای سال ۶۲ فرمانده گردان ۱۵۲ حضرت ابوالفضل علیه السلام و لشکر ۳۲ انصارالحسین علیه السلام بود که در این گردان تا بعد از عملیات کربلای ۵ در سال ۶۵ در دوران دفاع مقدس حضور داشت و به تعبیر سردار حسین همدانی، نقش او در عملیات مرصاد مغفول ماند.
حاج میرزا محمد سلگی راوی کتاب «آب هرگز نمیمیرد» متولد نخستین روز فروردین ماه سال ۱۳۳۵ از روستای هادی آباد در فاصله ۲۵ کیلومتری شهرستان نهاوند است که سومین فرزند خانواده شیخ علی محمد سلگی است.
کتاب «آب هرگز نمیمیرد» شامل ۱۱ فصل و عنوانهای کُر شیخ علی ممد، رنگ خدا، زیر علم عباس، گردان سقاها، مجنون؛ جنگ آب و آتش، شب عاشورایی انصار الحسین، فاو؛ سلام بر تشنگی، آب هرگز نمیمیرد، ما گردان ابالفضلیم، با دو پای بریده و فصلی با عنوان خدا با ما بود است و در خلال کتاب نیز تصاویر مرتبط با هر فصل نیز آورده شده است.
این کتاب که از سوی نشر ۲۷ منتشر شده، رتبه نخست جایزه ادبی جلال آلاحمد را به خود اختصاص داده است.
کتاب «آب هرگز نمیمیرد» نوشته سردار حمید حسام از انتشارات صریر، توسط انتشارات «فتا» به زبان استانبولی در ترکیه ترجمه و منتشر شد. چاپ چهل و دوم کتاب در بازار موجود است.
«سلام بر ابراهیم» کتابی است که در قالب زندگینامهای مختصر و ۶۹ خاطره، درباره شهید بزرگوار و مفقود الاثر «ابراهیم هادی» منتشر شده است. این نوشتار حاصل بیش از پنجاه مصاحبه از خانواده، یاران و دوستان دوران دفاع مقدس آن شهید است، که همگی نگارنده را در گردآوری این مجموعه ارزشمند یاری رساندند.
شهید هادی در یکم اردیبهشت ماه سال ۳۶ دیده به جهان گشود و پس از ۲۷ سال زندگی پر فراز و نشیب در عملیات دفاع مقدس والفجر مقدمّاتی در منطقه فکه، بیست و دوم بهمن سال ۶۱ به درجه رفیع شهادت نائل آمدند و همانطور که از خداوند میخواست، پیکر پاکش در کربلای فکه گمنام ماند.
خاطرات جدید همرزمان و دوستان شهید در دوران دفاع مقدس، در جلد دوم «سلام بر ابراهیم» رونمایی شده است. شهید هادی به واسطه اخلاق پهلوانی و منش ایمانیاش، مریدان بسیاری میان جوانان کشورمان پیدا کرده است.
این کتاب از سوی معارف الاسلامیه به عربی، انگلیسی، فرانسه ترجمه شده است.
یادآور میشود، کتاب «سلام بر ابراهیم» برای نخستین بار از سوی انتشارات شهید ابراهیم هادی در سال ۸۸ منتشر شده و تاکنون یکی از آثار پرمخاطب در حوزه دفاع مقدس بوده است. چاپ ۱۴۴ جلد اول و چاپ ۳۲ جلد دوم کتاب «سلام بر ابراهیم» در بازار موجود است.
کتاب «پیغام ماهیها» به کوشش گلعلی بابایی توسط انتشارات صاعقه منتشر شده است.
بخش اول این کتاب خاطرات شهید همدانی از بدو تولد تا شهریور ۱۳۶۴ و دوران دفاع مقدس است که خودش مصاحبه کرده است. یک بخش هم مربوط به سوریه است که از یک مصاحبه یک ساعته از زبان شهید همدانی است که داستان رفتن به سوریه و اتفاقات و شرایط سوریه را بازگو کرده است. فصل آخر کتاب هم مربوط به خاطره ای از همسرشان است که در دیدار آخر شهید رخ داده بود.
اتفاقاتی که این شهید از قبل از آغاز جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، تا قبل از عملیات والفجر ۸ با آن روبرو بوده در کتاب آمده است. ب
بخش دوم هم یک مصاحبه ۴۰-۳۰ ساعته بود که باز هم حسین بهزاد گرفته بود و قرار بود شهید همدانی تا پایان دوران دفاع مقدس را بگوید، که مجال فرصت نداده بود و این مصاحبه مانده بود و استفاده نشده بود و نویسنده از آنها هم استفاده کرده است. فصل آخر کتاب که آخرین پیامک نام دارد، خاطرهای است از همسر شهید از آخرین سفر او به ایران.
کتاب به انگلیسی ترجمه شده هرچند ترجمه عربی آن در لبنان و سوریه توزیع شده است.
کتاب «وقتی مهتاب گم شد» نوشته حمید حسام از سوی انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شده است. کتاب توسط جمعی از مترجمان چون امیمه علیق، احسان صوفان، ابراهیم حسن، یاسر الطفیلی و هدایه صفوان ترجمه و در قالب ۵۹۲ صفحه چاپ شده است.
علی خوش لفظ یک قهرمان ملی است. این را زخم های نشمرده ای که از او «علی خوش زخم» ساخته گواهی می دهد. او نیازی به مدال ملی شجاعت ندارد. سردار شهید علی خوش لفظ پس از سالها تحمل درد و رنج ناشی از مجروحیت در دوران دفاع مقدس و صبر در برابر دوری یاران و دوستان، ۲۹ آذر ماه سال ۱۳۹۶ آسمانی شد و به کاروان عظیم شهدا پیوست. او به تعبیر همرزمانش «علی خوش رفیق» بود.
کتاب به عربی ترجمه شده است.
شهید سرلشکر سلیمانی در دلنوشتهای برای علی خوش لفظ راوی کتاب «وقتی مهتاب گم شد» نوشت: عکست را بروی جلد بوسیدم، ای شهید آماده رفتن و دوست ندیدهام، که بهترین دوستت را در کنارم از دست دادی.
در حال حاضر چاپ ۳۴ کتاب در بازار موجود است.
کتاب « آن بیست و سه نفر» روایت زندگی گروهی از رزمندگان نوجوان ایرانی دوران دفاع مقدس است که در جریان جنگ ایران و عراق به اسارت نیروهای عراقی در آمدند و سالها بعد با قلم احمد یوسفزاده به بازار کتاب راه پیدا کردند.
این کتاب را سوره مهر منتشر کرده و به زبان عربی ترجمه شده است.
چاپ ۷۰ کتاب در بازار موجود است. کتاب فقط شرح همین ماجرا نیست، بلکه روایت هشت ماه از اسارت ۹ ساله احمد یوسف زاده، یکی از همین ۲۳ نفر است که با قلمی روان و ساده و در عین حال جذاب و توصیفگر نوشته شده است.
نویسنده به خوبی توانسته حالات انسانی و موقعیت وقوع رویدادها را ترسیم کند تا از همین رهگذر، هم به شرح ماجرای پیش آمده برای خود بپردازد و هم مخاطب را با زندانهای مخوف عراق و روزهای سخت اسرای ایرانی در این زندانها در دوران دفاع مقدس آشنا کند.
کتاب «رفاقت به سبک تانک»دربردارنده ۴۷ حکایت کوتاه از وقایع «جنگ ایران و عراق»در دوران دفاع مقدس، است که با محتوای شوخی و طنز و با نثری شیرین و روان برای گروه سنی نوجوانان فراهم آمده است. این کتاب را سوره مهر منتشر کرده است.
داستانهای این کتاب در اصل عین دیدهها و تجربیات امیریان، در روزهای حضورش در دوران دفاع مقدس است. البته او وقتی تصمیم میگیرد این کتاب را بنویسد، در کنار خاطراتی که از جبهه و جنگ داشته، سراغ خاطرات رزمندگان و کتابهای دفاع مقدس هم رفته است.
اشتراک آرمان، موقعیت زمانی و مکانی، اشتراکات عقیدتی و انگیزه مبارزه در دوران دفاع مقدس، باعث شده که همه آنها در حالات روحی هماهنگ، جلوههای متفاوتی پیدا کنند.
بذلهگویی و شوخطبعی در موقعیتهای امن و مفرح امری عادی است، اما در میدانهای جنگ و در دوران دفاع مقدس،که در آن اضطراب و دلهره از هر سو در حال باریدن است، این خندهها و شوخطبعیها در واقع هنری است که فقط از عهده آدمهای خاصی برمیآید، که نشان از آرامش آنان دارد، که نمونههایی از آنها در این کتاب به تصویر کشیده شدهاند.
جسورانه نیست اگر بگوییم فیلم سینمایی «اخراجیها» در جاهایی، نسخه نمایشی این کتاب است؛ چرا که جنگ فقط فولاد و باروت نیست؛ شاید رفاقتهایی هم به سبک تانک داشته باشد. در حال حاضر چاپ ۵۱ در بازار موجود است.
کتاب «رفاقت به سبک تانک» اثر داود امیریان سال ۹۵ به زبان عربی ترجمه و در لبنان منتشر شد.
«بابا نظر» عنوان کتابی است که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این کتاب حاصل مصاحبههای شفاهی با سردار شهید محمدحسن نظرنژاد است، که طی آن خاطرات راوی پیرامون انقلاب و جنگ تحمیلی در دوران دفاع مقدس بیان میشود.
محمدحسن نظرنژاد، ملقب به بابانظر، در بیشتر زمان جنگ ایران و عراق در زمان دفاع مقدس، در جبهههای جنگ گذراند و جراحتها و آسیبهای جدی دید. مصاحبههای این کتاب توسط سیدحسین بیضایی انجام گرفته است و تدوین آن را مصطفی رحیمی به عهده داشتهاست.
این کتاب در سیزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس، به عنوان اثر برگزیده در بخش خاطرات دیگرنوشت انتخاب شد.
درباره این کتاب روایتها و اظهار نظرهای گوناگون منتشر شده است؛ مثلا محمدباقر قالیباف معتقد است: میتوان گفت کتاب بابانظر روایت صادقانه دوران دفاع مقدس است.
سرلشکر رحیم صفوی میگوید: افرادی چون شهید نظرنژاد گوی سبقت را در میدان اخلاص و شهادت از من و آقای قالیباف ربودند و شاید صفاتی داشتند که خداوند شهادت را نصیبشان کرد.
مرتضی سرهنگی هم میگوید: بابانظر نشانه بلوغ ادبیات دفاع مقدس است. عزتالله انتظامی و پرویز پرستویی پس از خواندن کتاب بابانظر، دو یادداشت بر کتاب نوشتهاند.
هم اکنون چاپ ۵۵ و ترجمههایی به زبانهای گوناگون در بازار موجود است.
کتاب «عباس دست طلا» داستانی از زندگی حاج عباسعلی باقری از دوران دفاع مقدس است که به قلم محبوبه معراجیپور نوشته و از سوی نشر فاتحان در ۲۷۲ صفحه، منتشر شده است. این کتاب نگاهی به عملکرد بسیجیان فنی و تعمیرکار واحد پشتیبانی و تدارکات سپاه پاسداران، در دوران هشت سال دفاع مقدس دارد. اکنون چاپ ۲۴ آن در بازار موجود است.
خاطرهنگار اثر، ماجراها را از زمانی که کمتر از دو ماه از آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یا همان دوران دفاع مقدس گذشته، آغاز میکند. عباس علی باقری، با مروری کوتاه بر زندگیاش و دودلیهای خود برای حضور در جبههها، از زمانی میگوید که تصمیم میگیرد برای دو هفته به جبهه برود و ببیند در آن جا چه کاری از دستش برمیآید.
پس از گذشت یک ماه و نیم از بازگشت آنها از جبههها، باقری تصمیم میگیرد تیمی فنی و حرفهای را برای تعمیر خودروها به جبههها ببرد. یافتن این نیروهای ماهر و مجاب کردن آنها بخش مهمی از کتاب «عباس دست طلا» است و به نوعی انگیزه مردم برای حضور در جبههها و چرایی شرکت نکردن برخی افراد در دفاع مقدس را بیان میکند.
باقری در نهایت تیمی ۲۱ نفره را تشکیل میدهد، تا به ستاد جنگ، زیر نظر شهید دکتر مصطفی چمران در دفاع مقدس بپیوندد، اما به دلیل ماجراهایی که هنگام اعزام رخ میدهد، تنها ۹ نفر از تعمیرکاران باقی میمانند، افرادی حرفهای که نزدیک به ۱۴ ساعت در روز کار میکنند و خودروها را به سرعت تعمیر و تحویل میدهند.
بخش دیگری از کتاب «عباس دست طلا» به ماجرای حضور خانواده باقری در اهواز و منطقه جنگی اختصاص دارد. فعالیتهای وی در دوران دفاع مقدس تا پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ادامه پیدا میکند و مهارت او در تعمیر خودروها باعث میشود تا به او لقب عباس دست طلا را بدهند.
این اثر به زبانهای اردو، انگلیسی، عربی و ترکی استانبولی برگردانده شده است.
کتاب «لشکر خوبان» روایتی داستانی از حوادثی بزرگ بود که راویاش، مهدیقلی رضایی در آن از بیش از ۴۰۰ همرزمش در دوران دفاع مقدس یاد کرده بود، که اغلب آنها به قافله شهدا پیوسته بودند. خاطرات رضایی و قلم سپهری، بدون رودربایستی «جنگی که بود» را به تصویر کشیدند.
علاوه بر جزییات فراوان شناساییها، آموزشها و عملیاتها، شوخیها، اشتباهات، انتقادات صریح، از تغییر روحیهها در اواخر جنگ و از دفاع مقدس گفته شده است.
سپهری برای نوشتن این کار سنگین چهار سال با راوی همراه میشود. آن سالها هر دو دانشجوی فلسفه بودند، کار، مداوم پیش نمیرفت. گاهی حال خوب نوشتن، به خاطر برخی مسائل کم میشد و گاهی سنگینی حس یک خاطره، روزها نویسندهی جوان را در خود نگه میداشت و گاهی بیماری راوی در ادامه مجروحیتهای جنگ در دوران دفاع مقدس…
نگارش کتاب سال ۷۹ تمام شد اما تا رنگ چاپ به خود بگیرد، چهار سال طول کشید و اکنون چاپ ۴۵ در بازار است. سوره مهر در سال ۸۴ کتاب را چاپ کرد. علیرغم موفقیت کتاب در دهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس (سال ۸۵) و برگزیده شدنش در بخش خاطرات شفاهی، تا چاپ دوم، چهار سال دیگر طول کشید.
اما چاپ کتاب آن اتفاق بزرگِ زندگی معصومه سپهری نبود. حتی برگزیده شدن «لشکر خوبان» در جشنواره ربع قرن کتاب دفاع مقدس (مهر ۸۸) هم، آن اتفاق بزرگ نبود.
کتاب لشکر خوبان در ۶۹۵ صفحه و تیراژ ۱۰۰۰ نسخه، توسط انتشارات الولایه اسلامآباد پاکستان منتشر شده است. چاپ اول این کتاب در دسترس مخاطبان پاکستانی و اردو زبان این کشور قرار گرفت.
کتاب «کوچه نقاشها» نوشته راحله صبوری در برگیرنده خاطرات سیدابوالفضل کاظمی یکی از فرماندههان جوان دفاع مقدس است.
سیدابوالفضل کاظمی از ناشناختهترین رزمندگان و فرماندههان دفاع مقدس بود. البته از این ناشناختههای بزرگ که دلاوران صحنه جنگ بودند، فراوان داریم. وقتی جنگ شروع شد، او تهران را به مقصد جبههها ترک کرد.
کتاب خواندنی «کوچه نقاشها» روایت خاطرات کاظمی، فرمانده گردان میثم در دوران دفاع مقدس از زبان خودش است. لحن ساده و بیپیرایه کاظمی و به تعبیری، ادبیات عامیانه او در کتاب، سبب میشود مخاطب ارتباطی صمیمی با اثر برقرار کند.
دوران جوانی وی مقارن است با سالهای مبارزه علیه رژیم طاغوت و بعد از آن او ۸ سال دفاع مقدس را تجربه میکند.
این کتاب، توسط انتشارات الولایه اسلامآباد پاکستان و از سوی انتشارات کوثر ترکیه در ۵۳۲ صفحه و با ترجمه متین آتام به زبان ترکی استانبولی منتشر شد و اکنون چاپ ۲۱ آن در بازار موجود است.
کتاب «همپای صاعقه»، کتابی تاریخی و شرحی مستند از نحوه تشکیل لشکر ۲۷ محمد رسولالله در دوران دفاع مقدس است، که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. نویسندگان این کتاب حسین بهزاد و گلعلی بابایی از رزمندگان لشکر ۲۷ محمد رسولالله بودهاند.
تفاوت اصلی «همپای صاعقه» با سایر کتابهای مشابه که به صورت مستند نوشته شدهاند در این است که شهیدان و رزمندگان به جای نویسنده داستان جنگ در دوران دفاع مقدس را روایت میکنند.
چاپ اول کتاب «همپای صاعقه» در آذرماه ۱۳۷۹ به بازار آمد و سال بعد در بهمن ۱۳۸۰ به عنوان اثر برگزیده ششمین جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس در رشته پژوهش انتخاب شد.اکنون چاپ بیستم آن از سوی سوره مهر در بازار موجود است. کتاب به زبانهای عربی و انگلیسی ترجمه شده.
«خداحافظ سالار» روایت داستانی برگرفته از خاطرات پروانه چراغ نوروزی، همسر سرلشکر شهید حاج حسین همدانی است که در سال ۹۶ از سوی مرکز مطالعات پژوهشی ۲۷ بعثت (نشر ۲۷) و به قلم حمید حسام روانه بازار کتاب شده است.
این کتاب به زندگی و فراز و نشیبهای این شیرزن بزرگ پرداخته که از کودکی آغاز و نهایتا به شهادت سردار همدانی در سال ١٣٩٤ ختم میشود. شروع کتاب از سال ۹۰ و بحران سوریه و دمشق که در آستانه سقوط قرار داشت، آغاز میشود و با بازگشت و تداعی خاطرات دوران کودکی همسر شهید در دهه ۴۰ ادامه مییابد.
سردار شهید حسین همدانی از اعضاء و بنیانگذاران سپاه همدان و کردستان در دوران دفاع مقدس بود و از سال ۱۳۵۹ در دفاع مقدس شرکت داشت. وی همچنین از فرماندهان منطقه عملیاتی «بازی دراز» در جبهه کرمانشاه بود و مدتی فرمانده لشکر انصار الحسین علیه السلام همدان در دوران دفاع مقدس شد.
شهید همدانی همچنین جانشین قرارگاه امام حسین علیه السلام و مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران و فرمانده سپاه محمد رسول الله صلوات الله علیه تهران بوده است. دست آخر نیز حین انجام ماموریت مستشاری در سوریه به شهادت، آرزوی دیرینهاش رسید. این اثر به عربی نیز برگردان شده است.
کتاب «جشن حنابندان» شامل ۲ گزارش از دو عملیات در مناطق جنوب و غرب کشور در دوران دفاع مقدس است که محمدحسین قدمی این گزارشها را از میان خاطرات رزمندگان «لشکر ۲۷ محمد رسول الله» گردآوری کرده است.
قدمی درباره چگونگی شکلگیری این اثر میگوید: سال ۱۳۶۵ در دوران دفاع مقدس مسئول صفحه جبهه و جنگ روزنامه «صبح آزادگان» بودم.
تشویق و ترغیب دوستان نویسنده، مرا وادار به نوشتن خاطرات و گزارشهای مستمر کرد تا جایی که توسط این نوشتهها با شهید سیدمرتضی آوینی آشنا شدم و به سفارش ایشان این مطالب در قالب کتاب «جشن حنابندان» در سال ۱۳۶۸ به چاپ اول رسید.
زندگی با آنان را در پادگانها، رزمهای شبانه، لحظات تنهایی و راهپیماییهای روزانه در سرما و سختی و در غم و شادی در دوران دفاع مقدس را بررسی کردیم که حاصل کار در قالب کتاب جشن حنابندان آورده شده و از آن، فیلم مستند ۴ قسمتی «دسته ایمان» تولید و در برنامههای روایت فتح پخش شد.
این فیلم مستند، گزارش اولِ کتابِ «جشن حنابندان» را شامل میشود و گزارش دوم شرح مکتوب همراه با عکس و تفصیلات سفر جنوب و خاطرات تلخ و شیرین زندگی با دسته ۳ از گروهان ۳ گردان حمزه سیدالشهداء لشکر ۲۷ محمد رسول الله صلوات الله علیه تا عملیات کربلای ۵ را دنبال کرده است.
خاطرات رزمندگان در شبهای قبل از عملیات و شوخیها و حالات و روابطی که تنها و تنها در آن موقعیتها اتفاق میافتاد به خوبی در این گزارشها به تصویر کشیده شده است. کتاب به عربی نیز ترجمه شده است.
محمدحسین قدمی که سالها معلمی کرده است، سال ۱۳۵۴ فعالیت فرهنگی خود را به سفارش شهید محمد علی رجایی آغاز کرده است. او از سال ۱۳۶۷ به جمع نویسندگان دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری پیوست و از سال ۱۳۷۱ مسئولیت برنامه «شب خاطره دفاع مقدس» این دفتر را عهده دار شد.
کتاب «شطرنج با ماشین قیامت» رمانی از حبیب احمدزاده در مورد جنگ ایران و عراق در دوران دفاع مقدس است. این کتاب در سال ۱۳۸۴ توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده و اکنون چاپ ۲۲ آن در بازار کتاب عرضه میشود.
پال اسپراکمن نایب رئیس مرکز مطالعات دانشگاهی خاورمیانه در دانشگاه راتجرز آمریکا این رمان را به انگلیسی ترجمه کرده است. هماکنون این رمان در رشته زبان و ادبیات فارسی برخی از دانشگاههای آمریکا تدریس میشود. ترجمه انگلیسی این رمان در کنار کتابی از اورهان پاموک (برنده نوبل ادبیات سال ۲۰۰۹) به عنوان منبع درسی در دانشگاه راتگرز آمریکا معرفی شد.
این کتاب جوایزی چون: کتاب سال شهید حبیب غنیپور در بخش داستان و رمان دفاع مقدس، جایزه ادبی اصفهان (۱۳۸۵)، تنها رمان تقدیر شده در کتاب سال دفاع مقدس (۱۳۸۵)، کاندید کتاب سال انجمن نویسندگان و منتقدان مطبوعات کشور(1385)، کاندید قلم زرین و کاندید کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (1385)، را از آن خود کرده است.
نمایش «شطرنج با ماشین قیامت» که از همین کتاب اقتباس شده است در صدر ۱۴ نمایش برتر سال ۲۰۱۴ کانادا قرار گرفته است. این نمایش با عوامل تماماً کانادایی توسط شرکت هنری وان لایت تیاتر در کانادا اجرا شد و کارگردان آن شاهین صیادی هنرمند ایرانی الاصل مقیم کاناداست.
ترجمه آلبانیایی این کتاب از نسخه انگلیسی و توسط گنس ملویا سردبیر روزنامه انگلیسی زبان آلبانین دیلی نیوز که پیش از این سفیر کشورش در سازمان ملل متحد بوده، صورت گرفته و توسط موسسه انتشاراتی ایده آرت منتشر شده است.
محمد الامین، مترجم عراقی الاصل مقیم کشور هلند، این رمان را به زبان عربی ترجمه کرده است. کریستوف بالایی این کتاب را به زبان فرانسه ترجمه کرده است. این کتاب توسط دلافروز قربانی به نثر تاجیکی و خط سیریلیک برگردانده شده است. این ترجمه شطرنج با ماشین قیامت نام دارد.
همچنین کتاب توسط بابک نظری در چهار جلد کمیک استریپ شده است.
کتاب «در کمین گل سرخ» زندگینامه داستانی شهید سپهبد علی صیاد شیرازی به قلم محسن مؤمنی است که سال ۹۶ منتشر شد.این کتاب در حال حاضر در نوبت چاپ ۲۳ قرار دارد.
روایت بخشهای پیش از انقلاب زندگی سپهبد از کتاب «خاطرات سپهبد شهید صیادشیرازی» و بخشهای مربوط به کردستان و سالهایی از دوران دفاع مقدس از کتاب «ناگفتههای جنگ» و بخشهای پایانی دوران دفاع مقدس از کتاب «یادداشتهای ویژه شهید صیادشیرازی» انتخاب شده است.
پیکانی در آن نیمه شب چند بار طول خیابان را پیموده بود. رفتگر شهرداری را دیده بودند که ناشیانه خیابان را جارو میکرده و حرکات و نگاههایش غیر عادی بوده و….
اما در مشهد، علی هنگامی از حرم برگشت که آفتاب صبح جمعه تابیده بود. او سر راهش نان سنگک و پنیر و خامه گرفته بود. مانند همیشه خود بساط صبحانه را پهن کرده و بعد پدر و مادرش را دعوت به صبحانه کرده بود.
بعد گویی که عجله داشته باشد، به سراغ بستگانش رفته بود و تا ظهر به خانه اغلب آنها سرکشیده بود. حتی آنها میگویند انگار از سرنوشت خود خبر داشته که آنها را نسبت به انجام فرایض دینی و وظایف فردی و اجتماعیاشان سفارش میکرده است.
این کتاب به زبانهای انگلیسی، فرانسه، اردو، روسی، ایتالیایی، ترکی استانبولی، آذری و عربی ترجمه شده است.
کتاب «کالکهای خاکی» خاطرات سردار محمدعلی (عزیز) جعفری فرمانده سابق سپاه پاسداران است. این کتاب مشتمل بر خاطرات شفاهی وی از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۶۱ است که در ۱۱ فصل به کوشش گلعلی بابایی و حسین بهزاد تدوین و از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.
در این اثر در خلال سالهای پیش از انقلاب تا فتح خرمشهر در دوران دفاع مقدس حوادث و وقایع متعددی همچون ورود امام (ره) به ایران، تسخیر لانه جاسوسی، چگونگی تشکیل گروه دانشجویان مسلمان خط امام (ره)، آغاز جنگ، چگونگی راهیابی فرمانده سپاه به این ارگان و… روایت میشود.
یکی از اصلیترین ویژگیهای این اثر بیان این روزها از زبان فرمانده سپاه است، که از این جهت اهمیت ویژهای نسبت به دیگر آثار دارد. به زعم بسیاری از کارشناسان «کالکهای خاکی» میتواند آغازگر ورود فرماندهان جنگ برای بیان خاطراتشان باشد.
این اثر که برای اولینبار در بیست و ششمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران عرضه شد، در همان آغاز مورد توجه مخاطبان قرار گرفت؛ به طوری که طی ماههای پس از آن نیز از آثار پرمخاطب در حوزه دفاع مقدس شناخته شد.
بخشی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار با جمعی از فرماندهان دفاع مقدس در ۲۴ آذرماه سال ۹۲، که فرمودهاند:
… من شرح حال آقای جعفری را میخواندم. این کتابی که چاپ کردهاند؛ کالکهای خاکی با او مصاحبهکردهاند. اولی که دارد میرود طرف سوسنگرد، میگوید: من اصلاً هیچ نمیدانستم، هیچ شلیکی نکرده بودم. بلد هم نبودم. دیگران هم همین طور.
کتاب حاضر در قالب مصاحبه و گفتوگو از مقطع تولد سردار جعفری در تابستان ۱۳۳۵ در نجف آباد یزد تا تابستان ۱۳۶۱ یعنی زمان عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر در دوران دفاع مقدس را شامل میشود. ترجمه انگلیسی و عربی کتاب منتشر شده و چاپ پنجم در بازار است.
کتاب «من زندهام» خاطرات دوران چهار ساله اسارت معصومه آباد از دوران دفاع مقدس در زندانهای رژیم بعث صدام است. این کتاب در رابطه با اسارت و بخشی از خاطرات نانوشته ۴ بانوی اسیر ایرانی به نگارش در آمده، تا گویای وضعیت زنان اسیر در زندانهای رژیم بعث عراق، و همچنین عفت و حیای آنان در دوران هشت سال دفاع مقدس باشد.
معصومه آباد، در زمان اسارت ۱۷ ساله بوده است، در روزهای ابتدایی حمله عراق، تعدادی از ایتام جنگ زده را به شیراز برده بود تا آنها را از صحنه جنگ دور کند و هنگام برگشتن ناگهان اسیر میشود و به همین دلیل وی در کتابش، بیشتر روزهای نخست جنگ هشت ساله را ترسیم میکند.
بخشی از یاداشت شهید حاج «قاسم سلیمانی» بر این کتاب:
خواهرم، مثل همان برادرهای اسیرت،همه جا با تعصب مراقبت میکردم کسی عکس روی جلد کتابت را نبیند. و در تمام کتاب با ناراحتی و استرس بدنبال این بودم که آیا کسی به شما جسارت کرد؟ آخر مجبور شدم روی عکست را با کاغذ بچسبانم تا نامحرمی او را نبیند.
بخشی از یاداشت دوم:«خواهر خوبم. در آن اسارت، اسارت را به اسارت گرفتی سعی کن در این آزادی اسیر نشوی،
این کتاب تاکنون ۲۱۶ بار تجدید چاپ شده و به زبانهای آلمانی، عربی، انگلیسی و اردو ترجمه شده است.
کتاب «خط تماس» نوشته محمدرضا بایرامی در سال ۹۳ از سوی نشر فاتحان روانه بازار کتاب شد و اکنون چاپ دوم آن در بازار وجود دارد.
از جمله کارهای در دست اقدام، انجام ترجمه این کتاب به زبان روسی است. این کار با همکاری یکی از مؤسسات در کشور روسیه انجام خواهد شد.
این اثر از نادر کتابهایی است که در سبک رمان نگارش یافته است و ساختار این رمان از پیچیدگیهای خاصی برخودار است که همین موضوع به جذابیتش افزوده است. کتاب «خط تماس» بر محوریت ۲ روز پایانی عمر گرانقدر شهید پرافتخار احمد کاظمی میگذرد، اما نویسنده با توسل به روشهای رفت و برگشتِ زمانی و روایتی، غیرخطی، از طریق ذهن شخصیتهای فرعی، سعی داشته خوانندگان را به فصلهایی تماشایی از نقش برجسته آن شهید بزرگوار در دوران دفاعمقدس دعوت کند.
یک دیدگاه