معرفی کتاب

در این اثر تلاش شده است، بر اساس اهمیت شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید معتزلی، به بررسی بینش و روش تاریخی وی پرداخته شده و زوایای پنهان عوامل تأثیرگذار در اندیشه های تاریخی این اندیشمند سنی تبیین گردد.
نگارنده نخست کلیاتی در مورد تاریخ های عمومی، کتاب های تراجم، کتب ملل و نحل و منابع و آثار معتزله مطرح نموده و به بیان فلسفه انتقادی یا تحلیل تاریخ پرداخته و مبانی تاریخ نگاری اسلامی و روش شناسی مسلمانان در تحقیقات تاریخی پرداخته است.
آنگاه گوشه هایی از زندگی و زمانه ابن ابی الحدید و اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حکومت عباسیان در آن زمان را به تصویر کشیده و پس از آن به تحلیل تاریخ نگاری وی و نمونه هایی از عقل گرایی او در نگارش تاریخ را بررسی نموده است.
در ادامه به معرفی منابع و مصادر ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه پرداخته و روش وی در نقد و بررسی تاریخ، راوی و نقد شخصیت او، نقد روایت و خبر با توجه به عنصر تاریخ و زمان را شرح داده است.