معرفی کتاب

در پی تأکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم پاسخگویی حوزویان به تأمین نیازهای نظام در عرصه های مختلف علمی، چند سالی است که برگزاری دروس خارج مرتبط با نیازهای فقهی حکومتی در حوزه های علمیه رایج و با استقبال چشمگیر طلاب و فضلا مواجه شده است.

درس خارج فقه نظام سیاسی اسلام استاد آیت الله اراکی پیش از فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر ضرورت توجه حوزه های علمیه به فقه حکومتی و درس های خارج استدلالی آغاز شده بود و با تأکید رهبر معظم انقلاب در این زمینه، رونق و توجه بیشتری قرار گرفته و الگو بخش بسیاری از اساتید و فضلای حوزه شده است.

محتوای کتاب «فقه نظام سیاسی اسلام» شامل بخش نخست دروس خارج فقه آیت الله محسن اراکی با همین عنوان است که تدریس آن از سه سال پیش، به همت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری و با همکاری جامعه محترم مدرسین و شورای عالی حوزه علمیه قم آغاز شده است و همچنان ادامه دارد.

آیت الله اراکی در این کتاب ابتدا به تبیین فقه خرد و فقه کلان (نظام) پرداخته، سپس مفاهیم بنیادینی نظیر سیاست، فلسفه سیاسی، جهان بینی سیاسی، حکومت، حاکمیت، دولت، نظام سیاسی، فقه نظام سیاسی و در نهایت، فقه حکومتی را تعریف کرده و در ادامه به تشریح و تبیین جهان بینی سیاسی اسلام و مقایسه آن با سایر جهان بینی های عصر کنونی پرداخته است. همچنین در پایان با برشمردن ادله عقل نظری، ادله عقل عملی و ادله نقلی شامل آیات و روایات، حصر حاکمیت در ذات اقدس خدای متعال را اثبات کرده است.

در بخشی از این کتاب آمده است: «فقه متعارف، عمدتاً بر مبنای مسایل فقه خرد تدوین و ارایه گردیده است؛ درحالی که بخش عظیمی از فقه اسلام مربوط به مسایل کلان جامعه انسانی از قبیل سیستم یا نظام سیاسی، سیستم یا نظام اقتصادی، سیستم یا نظام فرهنگی و امثال آن است. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به سبب سیطره طاغوتیان و مستکبران بر جوامع، فرصتی برای مطرح شدن فقه کلان نبود؛ لذا آن چه در منابع فقهی بیش از همه مورد توجه بود مسایل مربوط به فقه خرد بود و پرداختن به مسایل کلان فقه یا به تعبیری دیگر، فقه کلان محدود به مسایل معدودی بود که زمینه پرداختن به آن ها در شرایط خاصی فراهم شده بود.»

مخاطبان این اثر محققان، پژوهشگران و فضلای حوزه های علمیه، دانشجویان و اساتید دانشگاه ها به شمار می آیند و برخلاف دیگر کتب فقهی، قلمی روان و زبانی همه فهم دارد.