گرچه از منظر دینی، زندگی حقیقی، در سرای آخرت تحقق می یابد و به گفته قرآن زندگی دنیا جز سرگرمی و بازیچه نیست اما باید گفت از دید همین منابع دینی، چگونگی گذران زندگی انسان و سعادت و شقاوت او در حیات نابود شونده دنیا، تأثیری گریزناپذیر و حتمی بر چگونگی حیات جاویدان او در سرای آخرت دارد.
بر این اساس، اگر مهم ترین رسالت و بارزترین جهت گیری قرآن را کمک به انسان در فراگیری اخلاق و آیین زندگی و تعامل صحیح او با خود، خدا، جامعه و محیط بدانیم، سخنی به گزاف نگفته ایم. به دیگر سخن، هدف نهایی دین، زدودن کاستی های رفتاری، درمان بیماری های نفسانی و پرورش « انسان کامل » و در نتیجه برپایی جامعه مطلوب و برخوردار از موازین صحیح اخلاقی است.
بر این پایه، بر همه است که در تربیت نفس و تهذیب اخلاق به شدت بکوشند و با بهره گیری از آموزه های قرآنی و منابع سرشار روایی و از دیگر سو با تأسی به منش و سیره پیشوایان دین و بزرگان اخلاق، رفتار فردی و اجتماعی خود را سامان بخشند.
کتاب حاضر، نخست به تبیین کلیاتی می پردازد که با آیین زندگی و اخلاق کاربردی برای قشرهای گوناگون جامعه پیوندی وثیق دارد. پس از آن، اخلاق و آداب دانشجویی را مورد توجه قرار داده، و در ادامه نیز به توضیح خطوط اصلی اخلاق کاربردی در عرصه های آموزش و پژوهش، کار و کسب، خانواده، شهروندی، دوستی و رفاقت، علایق جنسی، ازدواج و همسرداری، سیاست، گفتگو و نقد و زیست محیطی می پردازد.