معرفی کتاب

مسئلة عصمت امام در عین حال که از باورهای راستین و راسخ شیعة امامیه به شمار می‌­آید،

امروزه به یکی از چالش‌انگیز‌ترین مباحث کلامی جامعه تبدیل شده است. این مسئله همان‌گونه که قابلیت بحث کلامی دارد، به لحاظ پردازش تاریخی نیز از جذابیت­‌های ویژه‌ای برخوردار است؛ چنان‌که حل شبهات تاریخی در این مسئله از راه کندوکاوهای تاریخی بر جاذبه­‌های آن افزوده است.

موضوع این اثر آرا و اندیشه‌های تاریخ تفکر شیعة امامیه در باب عصمت امام با رویکرد تاریخی است.

در قسمت مقدمه به مباحث مقدماتی از جمله تبیین واژگان کلیدی، ضرورت تحقیق، پیشینه تحقیق و … پرداخته شده است.

فصل نخست، دربردارندة بررسی نظریات مسلمانانِ نخستین در باب مسئلة عصمت از طریق بازتاب آیات مربوط به عصمت و نیز روایات نبوی موجود در این باره و همچنین مراجعة مستقیم به کلمات مسلمانان صدر اسلام است که از اعتقاد آنان به عصمت پیامبر اکرمˆ(صلی‌الله‌علیه‌وآله) پرده برمی­‌دارد.

در فصل دوم به نظریات شیعیان نخستین از دوران امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) تا دوران امام سجاد(علیه‌السلام) پرداخته و در این باره گزارشی از روایات امامان حاضر در این دوران و بازتاب آنها ارائه شده است و چنان‌که روشن می­‌شود اگرچه وفاق چندانی در حوزة قلمرو عصمت دیده نمی­‌شود، اعتقاد به عصمت امامان(علیهم‌السلام) از گناه و نیز اشتباه در تبیین دین به‌خوبی قابل مشاهده است.

در فصل سوم تصویری جامع از نظریات شیعیان از مسئلة عصمت امام از زمان امامت امام باقر†(علیه‌السلام) تا پایان عصر غیبت صغرا ارائه شده است. در این دوران مسئلة عصمت با وجود امامین صادقین‡(علیهماالسلام) جایگاه خاصی یافت تا آنجا که اصحاب امامان به ارائة برهان برای دفاع از این آموزه اقدام می­‌کنند.

فصل چهارم واگویة باورهای محدثان جامعة شیعی تا پایان قرن پنجم بوده که به رغم شبهات موجود در این باره، به‌حق باید محدثان را طرف‌دار آموزة عصمت دانست.

فصل پنجم به‌بیان اعتقادات متکلمان امامیه تا پایان قرن پنجم پرداخته است، که در این زمینه، دفاع محکم متکلمان مکتب بغداد از این آموزه از نکات جالب توجه به شمار می­‌آید؛ اگرچه در گسترة عصمت امام میان آنها وفاقی دیده نمی­‌شود.

در فصل ششم نیز به نتیجه­‌گیری و ارائة سیر تطور مسئله عصمت از ابتدا تا پایان قرن پنجم هجری پرداخته‌ شده است.