معرفی کتاب

کتاب حاضر به منظور معرفی نظام فلسفی حکیم بزرگ، صدرالمتالهین شیرازی نگاشته شده است. فیلسوفان نظام ساز خود در بند معرفی نظام فلسفی خویش نیستند. آنها غالبا انبوهی از مطالب را در آثاری متعدد، در نظم و نسقی ابتدایی ارائه می کنند بی آن که مسائلی را که سازه اصلی نظام را تشکیل می دهند از سایر مسائل متمایز کنند و نقش آنها را در سازه مذکور مشخص نمایند. آنها بیشتر به اثبات مدعیات فلسفی اهتمام دارند و کمتر به تصویر آنها می پردازند. آنها خود را با مخاطبان خاص روبرو می دانند. مخاطبانی که هم صاحبنظرند هم از اطلاعات وسیع فلسفی برخوردارند ، هم با رای یا آراء مشهور در هر مسئله ای آشنایند و هم نحوه اثبات یا نفی آن را می دانند به طوری که درک درست آراء آنها و تصویر دقیق نظامشان برای چنین مخاطبانی میسر است نه برای دیگران. این کتاب برای دانشجویان رشته فلسفه به عنوان کتاب مبنایی در حکمت متعالیه تدوین شده است.

جلد سوم این اثر دربردارنده مسائل مربوط به انسان شناسی است که شامل فصل شانزدهم تا بیست ششم از این مجموعه می باشد.

در فصل اول جلد اول کتاب به احوال، شخصیت و موقعیت و آثار ملاصدرا اشاره شده است. در فصل دوم نیز موضوعات حکمت متعالیه مانند موقعیت فلسفه پیش از ظهور حکمت متعالیه، حکمت متعالیه، فصل ممیز حکمت متعالیه، روش شناسی حکمت متعالیه، وجه تمایز نظام های مشایی و اشراقی و حکمت متعالیه بررسی شده است. اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، آیا کلی طبیعی موجود است؟، مشکل اتصاف ماهیت به وجود، مجعول بالذات، امکان وجودی یا امکان فقری، تقدم بالحقیقه از عناوین فصل سوم هستند. فصل چهارم این کتاب به موضوع تشکیک در وجود پرداخته است. وجود رابط معلول، حرکت، حرکت جوهری نیز از عناوین موضوعات فصول دیگر این کتاب هستند.
جلد دوم کتاب «درآمدی به نظام حکمت صدرائی»، شامل فصل های هشتم تا پانزدهم، در دو بخش معرفت شناسی (هستی شناسی ادراک) و خداشناسی تنظیم یافته است. فصل هشتم این کتاب در علم حضوری، فصل نهم در علم حصولی، فصل دهم در وجود ذهنی، فصل یازدهم در اثبات ذات (اثبات وجود خداوند)، فصل دوازدهم در توحید و فصل های سیزدهم تا پانزدهم در علم خداوند به اشیا، به ترتیب در علم مع الفعل، علم پیشین مغایر و علم پیشین ذاتی تنظیم شده است. در پیش گفتار جلد اول این کتاب، نگارنده تلویحا وعده داده بود که جلد دوم آن، علاوه بر دو بخش مذکور، شامل بخش انسان شناسی (علم النفس) هم باشد، اما از آن جا که تحقیق و نگارش این بخش به زمانی نسبتا طولانی نیازمند است و انتشار کتاب را برای مدتی به تأخیر می انداخت، بر آن شد که در حال حاضر جلد دوم را به دو بخش نامبرده اختصاص دهد.