معرفی کتاب

خطبه قاصعه یکی از بزرگ ترین خطبه های نهج البلاغه است. حضرت علی(ع) در این خطبه شریف که با محوریت نکوهش متکبران و فخرفروشان است با بیانی شیوا و قاطع سرنوشت شوم متکبران را با اشاره به فرجام ابلیس بیان می کند.
حضرت استاد در این کتاب ضمن بیان مناسبت و وجه تسمیه این خطبه، در درون این دریای خروشان معانی می کاود و یک به یک در واژه های معرفت را به محضر گوهرشناسان طریقت عرضه می کند:
شرح مادة «آزمون»، بیان سنت آزمایش الاهی و معنای آن، بازگوی اصل تناسب آزمون با افراد و آزمایش مستکبران و مستضعفان با یکدیگر، بیان علت سختی آزمایش ها و پاسخ امیر مؤمنان در این باره، اشاره به حج به عنوان آزمایش بزرگ و درهم شکندة روح تکبر از جمله مباحثی است که در بخشی از این کتاب آمده است.
این کتاب در بخشی دیگر، سنت یکسان در مورد همه گردنکشان را با اشاره به فرجام شوم ابلیس با آن همه عبادت بیان می کند و ضمن بررسی مسأله جدی بودن دشمنی شیطان، سرانجام اطاعت آن را شرح می دهد. در این میان، ایستادگی در برابر ابلیس، گوشزد کردن شیوه های حمله ابلیس و یاران او، مرز ناشناسی دام شیطان و اشاره به تحقیر کردن پیشوای متکبران به عنوان مجازاتی درخور و شایسته، از دیگر مباحث این نوشتار است.
در پایان شرح این خطبه، به گلایه های حضرت امیر نسبت به سپاهیان خود اشاره می شود و ضمن بیان شهادت به رسالت حضرت محمد(ص) به عنوان یک معجزه آشکار، برخی از ویژگی های حضرت علی (ع) و یارانش با توجه به کلام آن حضرت بیان می گردد. بیان و مفهوم تکبر از دیدگاه اسلام، حد و مرز تواضع و شیوه برخورد با متکبران از مباحث پایانی این نوشتار است.