معرفی کتاب

مکتب فکری سیدمرتضی تا چند قرن در صدر مکاتب کلامی قرار داشت، اما برخی به بهانه مشابهت پاره ای از افکار کلامی ایشان با اندیشه های کلامی معتزله، مخصوصاً معتزله بصره، مدعی اثر پذیری سیدمرتضی از اندیشه های آنان شدند، تا جایی که نسبت «معتزلی» را به سیدمرتضی روا داشتند.

در کتاب حاضر تلاش شده است تا با استناد و تحلیل اسناد و شواهد، اصالت و ریشه دار بودن این اندیشه و تفکر به اثبات برسد و در حد امکان ریشه اندیشه های کلامی سیدمرتضی از درون منظومه شیعی امامی بازیابی شود.

در این کتاب بیشتر ابواب کلامی از توحید تا معاد، به شکل مقایسه ای میان افکار کلامی سیدمرتضی و معتزله، مخصوصاً معتزله بصره، مورد بحث قرار گرفته است.

به اعتقاد نویسنده، آنچه به صورت کلی در مورد مسأله اثر پذیری سیدمرتضی از اندیشه های معتزله در مسائل مختلف کلامی، می توان گفت این است که، سیدمرتضی در موارد محدودی از روش معتزله اثر پذیرفته است؛ استفاده از ادبیات معتزله و نیز بهره گیری از برخی استدلال های آنان برای تقویت مواضع فکری خود که قبلاً توسط استدلال های درون شیعی به اثبات رسیده بود. این نوع از بهره گیری، نباید باعث شود تا مکتب فکری ایشان مصادره و به نام معتزله ثبت گردد. در واقع، این کتاب درصدد است تا ثابت کند که سیدمرتضی تا آخرین لحظه عمر همچنان در سنگر امامیه ثابت قدم بوده و ازآموزه های ناب اهل بیتعلیهم السلام دفاع کرده است.