معرفی کتاب

نویسنده کتاب معتقد است این آموزه معرفتی از دیرباز و از دوران حضور معصومین علیهم السلام در جامعه شیعی، هدف انتقادات تند جریان های رقیب کلامی بود. دامنه این انتقادها قرن ها ادامه یافته و در حال حاضر نیز به عنوان نقطه ضعف و کاستی در عقاید شیعه امامیه مطرح شده و به آن دامن زده می شود.

مجموع عوامل یاد شده به ضمیمه پاره ای دیگر از عوامل که در فصل نخست به آنها اشاره شده است، اقتضای پژوهشی کامل و جامع درباره این آموزه کلامی را دارد. از آن جا که خلأ تمامی پژوهش های مشابه در این عرصه فقدان دید تاریخی به این مسئله است، نگارنده بر آن شد تا با بررسی تاریخی این آموزه و سیر تطوّر آن در مدرسه های کلامی امامیه، دیدگاه متکلمان نخستین امامیه را در این باره یافته و تغییرات پدید آمده در این آموزه مهم و تأثیرگذار کلامی را نمایان سازد.

این دیدگاه با دیدگاه آیات و روایات منطبق بوده و دیگر دیدگاه های رقیب با درجاتی متفاوت، دارای زاویه با دیدگاه آیات و روایات است.
اثر حاضر تلاشی است که کوشیده است این آموزه را بر اساس منابع وحیانی واکاوی کرده و دیدگاه اندیشمندان عصر حضور اهل بیت علیهم السلام را بازخوانی کند.

این پژوهش در چهار فصل سامان یافته است. فصل نخست، به کلیات و مفاهیم این پژوهش و ابعاد مسئله شناختی و پیشینه آن پرداخته است. فصل دوم، گزارشی از سرنوشت آموزه بداء از دوران صدور روایات تا انتهای عصر تغییر و تطوّر آن یعنی مدرسه کلامی اصفهان است. در فصل سوم، نگاه کلامی به آموزه بداء شده و دیدگاه آیات و روایات در خصوص بداء و مبانی آن پی گیری شده است. فصل چهارم، که در واقع، هدف اصلی پژوهش پیش روست، به اثبات فرضیه اصلی پژوهش پرداخته و نقطه ارتباط و اتصال فصل دوم و سوم به شمار می آید.

فصل اول:
مفاهیم و کلیات
فصل دوم:
بررسی آموزه بداء در مدرسه های کلامی امامیه
فصل سوم:
آموزه بداء در آیات و روایات
فصل چهارم:
تحلیل و چرایی تغییر در تبیین آموزه بداء
ضمیمه:
تردد در ساحت ربوبی از منظر مکتب اهل بیت علیهم السلام