معرفی کتاب

بهشت و دوزخ ، بنیادی ترین مسئله در حوزه معارف مرتبط با جهان شناسی ، انسان شناسی و دین شناسی است . از نگاه قرآن ، حکمت غایی و هدف نهایی آفرینش انسان و جهان ، بازگشت به خداوند متعال است ، و اگر این هدف نباشد ، نه تنها آفرینش انسان ، بلکه آفرینش جهان ، باطل و بیهوده است . به سخن دیگر ، حکمت آفرینش انسان ، این است که وی با به کار گیری اندیشه و عقل ، با آفریدگار خود ، آشنا شود و با به کار بستن برنامه هایی که او ازطریق پیامبران خود برای سعادت دنیا و آخرت انسان ، ارائه کرده ، به سوی رحمت مطلق خداوند ، ره سپار گردد و برای همیشه از بهترین زندگی ها برخوردار شود . البتّه انسان اگر فرمان عقل را نادیده گرفت و به جای پیروی از آن ، تسلیم هوس های حیوانی خود شد ، آینه دلش زنگار می گیرد ، خدا را فراموش می کند و بدین سان ، از رحمت گسترده او دور می گردد و بدترین گونه زندگی ابدی را برای خود ، رقم می زند .

گزارشِ اجمالی کتاب
کتابی که در برابر شماست ، جمع بندی معارف قرآن و احادیث اسلامی در باره جایگاه ابدی نیکوکاران و سرنوشت حتمی تبهکاران ، با نظمی نوین و تحلیل های مورد نیاز است که در دو بخش ، ارائه می شود : بخش یکم ، در باره بهشت و جایگاه ابدی نیکوکاران و مباحث مربوط به آن است .

در فصل نخست این بخش ، کاربردهای کلمه «جنّت» در قرآن و حدیث ، ارائه می شود و در فصل های بعدی ، جنّتِ موعود در عالم آخرت ، بررسی می گردد . در

فصل دوم ، پس از گزارش احادیث مربوط به آفرینش بهشت و دوزخ ، آرای مختلف در این باره ، نقد و بررسی می شوند .

در فصل سوم ، به مشهورترین نام ها و اوصافی اشاره شده که در قرآن و احادیث ، برای بهشت موعود ، به کار رفته اند و سایر موارد (مانند : «غرفه» و«روضه») ، ضمن مباحث بعدی مطرح می گردند .

جاذبه های مادّی و معنوی بهشت ، موضوع فصل چهارم است . در این فصل ، جاذبه های دیداری ، خوردنی های لذیذ ، آشامیدنی های گوارا ، آوازهای خوش ، همسرانِ زیبا ، خدمتکارانِ مرواریدگون و مَرکب های راهوار بهشت ، به تفصیل ، گزارش شده اند و افزون بر این ، تأکید گردیده که در بهشت ، هر چه دل بخواهد و دیده از آن لذّت بَرَد ، وجود دارد ؛ امّا بالاترین لذّت در بهشت ، خشنودی خدا و محبّت و دیدار قلبی اوست .

در فصل پنجم ، به آنچه در بهشت (مانند : خستگی ، ترس ، غم ، بیماری های جسمی و روحی ، خواب و پیری) وجود ندارد ، اشاره شده است . همه آیات و احادیثی که در باره بهشت وارد شده اند.

به گونه ای مخاطب را تشویق می کنند که همه تلاش خود را برای رسیدن به آن ، به کار گیرد ؛ ولی شماری از آنها به طور ویژه به این موضوع پرداخته اند ، مانند : آنچه ارزش غیر قابل تصوّر بهشت و آسان بودن دستیابی به آن را گزارش کرده است ، یا آنچه بر یاد کردنِ بهشت و اجتناب از غفلت از آن ، دلالت دارد . این آیات و احادیث ، در فصل ششم ، تنظیم گردیده اند .

در فصل های هفتم تا سیزدهم نیز راه های رسیدن به بهشت و زمینه ها و عوامل تکوینی ، اعتقادی ، اخلاقی و عملی ورود به جایگاه نیکان در عالم آخرت ، ارائه می شوند . تنوّع بیان و تفاوت تعابیر احادیث در تبیین راه های ورود به بهشت ، موجب گردید که این موضوع ، در چند فصل ، تنظیم شود تا برای مخاطب ، جاذبه بیشتری داشته باشد ؛ امّا موانع اعتقادی ، اخلاقی و عملیِ ورود به بهشت ، تنها در یک فصل ، یعنی فصل چهاردهم ، جای گرفت .

در فصل پانزدهم ، شماری از نظام های حاکم بر بهشت ، گزارش شده اند ، مانند : اجازه نامه بهشت ، نخستین کسانی که وارد بهشت می شوند ، و آخرین پیامبران و مردمانی که وارد آن می گردند . بهشت ، درجات و مراتب مختلفی دارد که بر اساس معرفت و عمل ، میان بهشتیان ، تقسیم می شوند ؛ یعنی هر کس که از معرفت بیشتری برخوردار است و کارهای نیکوتری انجام داده است ، درجه بالاتری دارد و از لذایذ بیشتری بهره مند می گردد .

فصل شانزدهم ، به گزارش هایی در این باره اختصاص دارد . در آخرین فصل از بخش نخستِ این مجموعه ، اهل بهشت بودن شماری از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و خاندان ایشان ، بیان شده و این ، بِدان معناست که آنها تا پایان زندگی ، از راه حق ، منحرف نخواهند شد . بخش دوم این کتاب ، سرنوشت حتمی و خطرناک تبهکاران را از منظر قرآن و احادیث اسلامی ، تبیین می نماید . در مقدّمه این بخش ، حکمت خلقت دوزخ و ماهیت کیفرهای اُخروی ، بررسی می شوند و در ادامه ، نام های دوزخ ، هشدارهای خداوند متعال و پیشوایان الهی در باره دوزخ ، تشویق به یادآوری این جایگاهِ وحشتناک و پناه بردن از آن به خدا ، ویژگی های دوزخ ، آزارهای روانی دوزخیان ، ویژگی های اهل دوزخ ، زندگی و حالات گوناگون آنان ، آنچه انسان را گرفتار چنین سرنوشت شومی می کند ، و آنچه مانع این گرفتاری می گردد ، در یازده فصل ، ارائه می گردند . در فصل دوازدهمِ این بخش ، نظام حاکم بر سرای ابدیِ تبهکاران ، با عنوان «نظام جهنم» مطرح می شود.

در فصل پایانی به شماری از کسانی که در قرآن و احادیث اسلامی ، دوزخی بودن آنان پیشگویی شده ، اشاره می گردد .