معرفی کتاب

این دفتر شعر در سه بخش غزل‌های پسین، غزل‌های پیشین و دوبیتی‌ها تنظیم شده است. مقدمه این دفتر شعر بسیار کوتاه و از یک حکایت و گفتار برجای مانده از ابوالحسن خرقانی از عرفای نامدار ایران انتخاب شده است که نشان از رویکردی عرفانی برای سرایش اشعار این مجموعه دارد و این موضوع در زیرنویس‌های منتشر شده و تلمیحات برخی از غزل‌های این مجموعه نیز مورد تصریح شاعر قرار گرفته است.

نویسنده پیش از این عنوان کرده است که خودش را شیفته و پیرو سنت شاعرانه هوشنگ ابتهاج و مهدی اخوان ثالت می‌داند و اعتراف می‌کند که هر چه در غزل و غزل‌سرایی بدان پایبند و معتقد است، پنجاه سال قبل توسط مهدی اخوان ثالث در قالب شعر و متن منظوم و ثبت شده است و به همین اعتبار دیگر نیازی نمی‌بیند که در این زمینه از زبان خود سخنی بگوید. با این همه شعر سید محمد تولیت را باید بسیار وامدار شعر سایه به ویژه صداقت و صمیمت عاطفی او دانست که این مساله در اشعار این مجموعه نیز قابل ردیابی و رویت است.

درباره ویژگی‌های اشعار او به ویژه در قالب غزل به چند ویژگی شاخص می‌توان اشاره کرد. نخست اینکه غزلیات او در این کتاب در زمره غزلیات کوتاه به شمار می‌رود که در تعداد بیت‌ها و نیز طول مصرع‌ها می‌توان به روشنی این موضوع را ردیابی و رصد کرد.

از سوی دیگر شاعر در شعر خود و با نمایش دلبستگی به غزل، هیچ گاه خود را مقهور و شیفته بازی‌های زبانی برای بیان نشان نداده است و سعی نمی‌کند تا محتوای شعرش را پیش پای زبان تغزلی ذبح کند.

شاعر به باور منتقدان در غزل به دنبال عریان‌گویی است، هر چند که عریان‌گویی او نیز لفاف و پرده‌ای از عفاف شاعرانه را پیرامون خود دارد و همین مساله مخاطبش را به خوانش اشعار او مشتاق‌تر می‌کند.

در میان غزل‌های شاعر هیجان و عشق به شکلی ساده همواره جاری و ساری است. او حتی زمانی که در لفافه غزل می‌گوید به مخاطبش این پیام را می‌دهد که به وادی شور شاعرانگی وارد شده، که البته در این توصیف‌های شورانگیز استعاره‌هایی بسیار شیرین قرار گرفته است.

شعر شاعر، شعری بدون خجالت نیز هست که شاعرش ابایی ندارد تا خود را در آن بی‌قرار مواجه شدن با معشوق نشان دهد؛ بی‌قراری که هیچ آدابی برای این نوع از مواجهه بر نمی‌تابد و حرفش را به ساده‌ترین شکل و در کمالی زیبایی و رسایی بر زبان می‌آورد.

روح معنوی حاکم بر کلمات موجود در اشعار شاعر را نیز باید از دیگر ویژگی‌های این مجموعه دانست که می‌توان از آن تعبیر تجربه معنوی عاشقانه و شوق شاعر برای به اشتراک گذاشتن آن را داشت.